«Да суседзтва з прамыслоўцамі мы ўжо прызвычаіліся, - скардзяцца жыхары. - Але гэтым разам з-за куравых комінаў не відаць нават сам завод. Ані дзіця ў вазку вывезьці, ані бялізну на дварэ пасушыць, лісьце дрэў таксама ўсё ў пылу. Хай бы адмыслоўцы патлумачылі, у чым прычына і наколькі гэта шкодна для чалавека».
Разам з эколягамі мы выехалі на месца і пабывалі ў некалькіх вёсках, якія знаходзяцца ў непасрэднай блізкасьці ад ААТ «Даламіт». Пагаварылі з жыхарамі аддаленай ад цэнтру вуліцы Яравай і вёскі Аўдзеевічы. Дамы першай зь іх знаходзяцца ў нізіне і аточаныя лесам, а таму ніякіх нараканьняў на завадчан ў мясцовых жыхароў няма. А вось у Аўдзеевічы, у залежнасьці ад моцы і накірунку ветру, далямітавы пыл часам трапляе. Тут вокны ў хатах адчыняюць з асьцярогай. Паводле інфармацыі старшыні Рубаўскага пасялковага савету дэпутатаў Андрэя Бурдо, гэта мінімальныя выдаткі.
Асноўная колькасьць насельніцтва пражывае ў самой Рубе і Вярхоўі - звыш 7 тысяч чалавек. Падчас будаўніцтва заводу ўлічвалася ружа вятроў, і пыл вельмі рэдка трапляе ў буйныя населеныя пункты. У радыюсе пяці кілямэтраў - менш за дзясятак вёсак. А ў лесе пачаў расьці хвошч, які сьведчыць пра падвышаную кіслотнасьць глебы, - найлепшы доказ таго, што вакол зусім няшмат далямітавага пылу, які асядае на зямлю. Інакш такой зьявы ў прыродзе папросту не назіралася б.
Жыхары, якім пэрыядычна даводзіцца дыхаць выкідамі, хвалююцца: хто і як кантралюе сытуацыю? Па тлумачэньні я зьвярнулася да загадчыцы Віцебскай абласной лябараторыі аналітычнага кантролю Натальлі Астапавай.
«Для непакою няма прычын, - запэўнівае Натальля Мікалаеўна. - Раз у паўгода мы праводзім спэцыяльныя лябараторныя дасьледаваньні неарганічнага пылу. Апошнім часам ніякіх перавышэньняў ў выкідах не выяўлялася. Добрымі былі і вынікі красавіцкіх замераў».
Чэрвень - не сэзон для даламітчыкаў. Але ўжо пры канцы ліпеня прадпрыемства павялічыць выпуск прадукцыі, і тады, вядома, будуць больш маштабнымі і выкіды. Іван Бабак ня ўтойвае:
«Праблема з ачысткай паветра, бясспрэчна, існуе. Дзейныя асьпірацыйныя ўстаноўкі састарэлі і маральна, і фізычна, яны адпрацавалі свой рэсурс. Самы новы цэх быў пабудаваны амаль 40 гадоў таму. Таму ў цяперашні час мы ўшчыльную займаемся пытаньнямі мадэрнізацыі прадпрыемства. Асаблівая ўвага пры вызначэньні тактыкі і стратэгіі яе правядзеньня - ачышчальным збудаваньням. Цяпер у нас дзейнічае трохступеньчатая сыстэма ачысткі паветра. Цыклёны двух відаў ствараюць завіхрэньне, у выніку чаго адсейваюць дробныя часьцінкі, плюс электрафільтры. Але такая тэхналёгія ўжо састарэла, зьявіліся больш эфэктыўныя рукаўныя фільтры. Менавіта іх мы і мяркуем задзейнічаць падчас рэканструкцыі. Хутчэй за ўсё, мадэрнізацыяй заводу будзе займацца кітайская карпарацыя «Сітык», спэцыялісты якой ужо маюць аналягічны досьвед працы ў Беларусі - яны пабудавалі тут тры цэментныя заводы. Цяпер займаемся праектам, нашы спэцыялісты знаёмяцца з працай калег у Тульскай вобласьці. Выберам канкрэтную тэхналёгію, потым будзем пралічваць крыніцы фінансаваньня. Патэнцыйныя кітайскія партнэры ўжо пабывалі ў Рубе. Абмеркавалі ўвесь цыкль - ад здабычы да адгрузкі прадукцыі. На першым этапе мадэрнізацыі спатрэбіцца прыкладна 25-30 мільёнаў эўра».
Гендырэктар «Даламіту» ўпэўнены, што пасьля абнаўленьня прадпрыемства незадаволенасьць грамадзян будзе зьведзеная на нішто. Хоць і сёньня тут гатовыя разьбірацца па кожным факце абурэньня, але ніякіх зваротаў непасрэдна ў адміністрацыю ад мясцовых жыхароў не паступае. Кіраўнік сьцьвярджае:
«Я заўсёды адкрыты для дыялёгу, большасьць завадчан жывуць у пасёлку, яны і самі ведаюць сытуацыю дасканала. Так, могуць быць нейкія лякальныя моманты, у гэтым выпадку абавязкова правядзем разьбіральніцтва. Практыка паказвае, што праблемы з выкідамі звычайна ўзьнікаюць пры паўднёвым ветры. Памятаеце, як у вёсках бабулі казалі: вецер сёньня нядобры, печка ня хоча гарэць - дым у хату ідзе. Вось так і тут. Бывае, што пыл не падымаецца ўверх, не расьсейваецца, а папросту круціцца вакол каміноў, б’е да зямлі. Але, паўтаруся, яго зьмесьціва - менавіта тое, што і трэба глебе. Гэта ня той пыл, якога варта баяцца, ніякай хіміі ў ім няма».
P.S. Нягледзячы на тое, што довады кіраўніцтва ААТ «Даламіт» і лябараторныя дасьледаваньні вельмі пераканаўчыя, з улікам тэлефанаваньня, які паступіў у рэдакцыю, эколягі ініцыявалі пазачарговую праверку прадпрыемства.
http://respublika.sb.by/obshchestvo-27/article/chem-dyshit-dolomit.html