Мясьціны каля вёскі Хайсы Віцебскага раёну могуць быць прызнаныя мэмарыяльнымі. Пра гэта гаворыцца ў адказе зь Віцебскага аблсавету, дасланым старшыні Віцебскай абласной арганізацыі партыі БНФ Кастусю Смолікаву.

Сябры гісторыка-асьветніцкага грамадзкага аб'яднаньня «Хайсы» падалі ў галоўнае ўпраўленьне юстыцыі Віцебскага аблвыканкаму неабходныя для рэгістрацыі дакумэнты.

Алеся Фурс (Умпіровіч) памерла на 92-м годзе жыцьця. У часе вучобы ў Пастаўскай настаўніцкай сэмінарыі Алеся ўступіла ў Саюз беларускіх патрыётаў. 25 сакавіка 1946 году для цырымоніі прысягі сяброў арганізацыі на вернасьць Беларусі намалявала «Пагоню».

24 ліпеня ў памяць старшыні калгасу «Заклік» Антона Рамашкі зь вёскі Рашоткі Віцебскага раёну, Бараўлянскага с/с да мэмарыяльнага крыжа ва ўрочышчы Хайсы актывісты прымацавалі шыльду з надпісам: «Рамашка Антон Іванавіч. Бязьвінная ахвяра сталінскага тэрору».

Цягам тыдня сябры грамадзкай ініцыятывы «Хайсы» ўсталявалі ў лясным масіве побач з аднайменнай вёскай 16 крыжоў у памяць ахвяраў сталінскага рэжыму. Ініцыятыву актывістаў падтрымалі і неабыякавыя мясцовыя жыхары, якія даўно ведалі пра расстрэлы людзей у другой палове 30-х гадоў мінулага стагодзьдзя ля вёсак Хайсы і Дрыкольле.

Сустрэча прадстаўнікоў улады з грамадзянамі, якія выказалася за ўсталяваньне памятных крыжоў на месцы масавых пахаваньняў ля вёскі Хайсы і падпісаліся за гэта пад зваротам да старшыні аблвыканкаму, адбылася ў залі Мазалаўскага сельскага выканкаму 31 траўня.

На мінулым тыдні вайскоўцы 52-га пошукавага батальёну скончылі працу па эксгумацыі неідэнтыфікаваных парэшткаў з ускрытых чорнымі капальнікамі пахаваньняў у лясным урочышчы ля вёскі Хайсы. Аднак грамадзкія актывісты кажуць пра новыя знаходкі ў расстрэльным лесе.

Актывісты перакананыя, што толькі рэчавыя доказы могуць аспрэчыць афіцыйную вэрсію пра «пахаваньне ахвяраў вайны» ля вёскі Хайсы пад Віцебскам. Калі гэтая вэрсія знойдзе фактычнае абвяржэньне, то мясцовым уладам давядзецца прызнаць, што ў лесе каля вёскі Хайсы знаходзіцца пахаваньне ахвяраў сталінскага тэрору.

У выпадку вызначэньня прозьвішча канкрэтнага чалавека, можна было б дэталізаваць час пахаваньня і паставіць канчатковую кропку ў спрэчках прыхільнікаў двух супрацьлеглых поглядаў. Як вядома, чыноўнікі схіляюцца да вэрсіі, што ў лесе пад Хайсамі ляжаць ахвяры фашыстаў, а грамадзкія актывісты перакананыя, што людзі, пахаваныя тут, былі забітыя за часамі сталінскіх рэпрэсіяў.

Подпісы да старшыні аблвыканкаму зьбіраюцца ў вёсках Хайсы і Дрыкольле. Віцебскія актывісты не губляюць надзеі на тое, што кіраўніцтва вобласьці дасьць дазвол на ўсталяваньне памятнага крыжа на месцы масавых расстрэлаў недалёка ад вёскі Хайсы.