Храналогія пераследу

З'яўляючыся сябрам Беларускай партыі левых «Справядлівы свет» Андрэй Андрэеў, 13 жніўня 2013 года распаўсюджваў партыйныя ўлёткі ў шматкватэрным доме ў Віцебску. У той жа дзень ён быў затрыманы супрацоўнікамі міліцыі ў сувязі са здзяйсненнем правапарушэння, прадугледжанага ч. 2 арт. 22.9 КаАП (парушэнне парадку, устаноўленага заканадаўствам аб сродках масавай інфармацыі). 

5 верасня суд Кастрычніцкага раёна Віцебска прызнаў аўтара вінаватым у незаконным распаўсюджванні агітацыйных матэрыялаў палітычнага характару ў замежных СМІ ў адпаведнасці з артыкулам 22.9(2) Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях і аштрафаваў яго на суму 2 000 000 рублёў. На думку суда, замежная друкарня павінна была атрымаць папярэдні дазвол Міністэрства інфармацыі; аднак у аўтара не было такога дазволу.

2 верасня аўтар абскардзіў рашэнне раённага суда ў Віцебскі абласны суд, сцвярджаючы, у прыватнасці, што палітычныя ўлёткі былі надрукаваныя ў адпаведнасці з неабходнымі тэхнічнымі рэгламентамі з адзінай мэтай інфармавання насельніцтва аб важных сацыяльных і палітычных пытаннях і, такім чынам, не можа лічыцца перыядычным выданнем у сродках. масавай інфармацыі па сэнсе часткі 2 артыкула 22.9 КаАП. 

25 верасня Віцебскі абласны суд пакінуў у сіле рашэнне суда ніжэйшай інстанцыі. 15 кастрычніка Андрэеў падаў скаргу старшыні Віцебскага абласнога суда. Аднак ягоная скарга была адхіленая, як і наглядная скарга ў Вярхоўны суд, адказ на якую быў атрыманы 3 лютага 2014 года. Пасля чаго ўсе магчымыя інстанцыі па абароне сваіх палітычных правоў Андрэй Андрэевіч вычарпаў і быў вымушаны для іх абароны звярнуцца ў Камітэт ААН па правах чалавека.

Скарга

Андрэеў паведаміў у Камітэт, аб тым, што ўрад Рэспублікі Беларусь парушыў ягоныя правы па артыкуле 19 (2) Пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах. Палітычныя ўлёткі, якія ён распаўсюджвае, не ўтрымлівалі інфармацыі, якая магла б абмежаваць правы і свабоды іншых асоб, абразіць або абразіць іншых або нанесці непавагу да прафесійнай рэпутацыі дзяржаўных служачых. 

Акрамя таго, улёткі не заклікалі да масавых беспарадкаў, не ставілі пад пагрозу грамадскую бяспеку, здароўе і маральнасць. 

Штраф за распаўсюд палітычных улётак пазбавіў яго права шукаць, атрымліваць і распаўсюджваць усялякага роду інфармацыю і ідэі. 

Беларуская дзяржава прадставіла Камітэту свае заўвагі наконт прымальнасці і сутнасці справы. Ён адзначае, што аўтар не абскардзіў рашэнне Вярхоўнага суда ад 3 лютага 2014 года ў пракуратуру ці старшыні Вярхоўнага суда ў парадку нагляду.

 Паколькі тэрмін падачы нагляднай скаргі ў пракуратуру скончыўся 26 сакавіка 2014 года, таму аўтар больш не можа скарыстацца гэтым сродкам прававой абароны. 

Наглядная скарга на імя Старшыні Вярхоўнага суда не абмежавана ў часе, і аўтар мог бы звярнуцца да яе, але па невядомым для дзяржавы не скарыстаўся гэтым правам. Зыходзячы з гэтага ўлады сцвярджаюць, што з прычыны невычарпання ўнутраных сродкаў прававой абароны скаргу Андрэева ​​трэба разглядаць як злоўжыванне правам на падачу індывідуальнага паведамлення, згодна з артыкулам 3 Факультатыўнага пратакола.

Каментары аўтара да заўваг дзяржавы

14 жніўня 2017 года Андрэеў прадставіў свае каментарыі ў Камітэт, у якіх настойваў аб тым, што яго права на распаўсюд інфармацыі ў адпаведнасці з артыкулам 19 (2) Пакта было парушана дзяржавай, прычым без якіх-небудзь законных падстаў.

Аўтар звароту ў Камітэт сцвярджаў, што вычарпаў усе даступныя яму ўнутраныя сродкі прававой абароны. Ён заявіў аб тым, што ў беларускай прававой сістэме зварот у пракуратуру ў парадку нагляду не з'яўляецца эфектыўным сродкам абароны правоў і законных інтарэсаў грамадзян.

 Меркаванні Камітэта аб прымальнасці

Перш чым разглядаць любую прэтэнзію, якая змяшчаецца ў паведамленні, Камітэт павінен вырашыць у адпаведнасці з правілам 97 сваіх правілаў працэдуры, ці з'яўляецца паведамленне прымальным у адпаведнасці з Факультатыўным пратаколам. 

Камітэт прыняў да ўвагі заўвагу дзяржавы аб тым, што аўтар не вычарпаў унутраныя сродкі прававой абароны з-за таго, што не падаў наглядную скаргу Старшыні Вярхоўнага суда.

Камітэт таксама прымае да ўвагі довад аўтара аб тым, што ён вычарпаў усе даступныя яму сродкі прававой абароны. Камітэт спасылаецца на сваю судовую практыку, згодна з якой падача просьбаў аб пераглядзе ў парадку нагляду старшыні суда ў дачыненні да судовых рашэнняў, якія ўступілі ў сілу і залежаць ад дыскрэцыйных паўнамоцтваў суддзі, з'яўляецца надзвычайным сродкам прававой абароны і што дзяржава-ўдзельніца павінна прадэманстраваць, што існуе разумная верагоднасць таго, што такія просьбы забяспечаць эфектыўны сродак прававой абароны ў абставінах справы. 

У адсутнасці падрабязнай інфармацыі па гэтым пытанні ад дзяржавы-ўдзельніцы ў гэтай справе Камітэт лічыць, што артыкул 5(2)(b) Факультатыўнага пратакола не перашкаджае яму разгледзець паведамленне Андрэева. Таму Камітэт лічыць, што аўтар у дастатковай ступені абгрунтаваў свае астатнія сцвярджэнні, якія закранаюць пытанні ў адпаведнасці з артыкулам 19 (2) Пакта, для мэт прымальнасці.

Разгляд доказаў парушэння права

Камітэт разгледзеў паведамленне Андрэева ​​ў святле ўсёй інфармацыі, прадстаўленай яму бакамі. 

Члены Камітэта прынялі да ўвагі сцвярджэнне аўтара аб тым, што яго права на свабоднае распаўсюджванне інфармацыі было абмежавана ў парушэнне пункта 2 артыкула 19 Пакта, паколькі ён быў падвергнуты санкцыям за распаўсюджванне палітычных брашур і, такім чынам, быў пазбаўлены магчымасці іх далейшага распаўсюджвання. Камітэт нагадвае пра сваю Заўвагу агульнага парадку № 34 (2011 г.) аб свабодзе перакананняў і іх свабодным выражэнні, у якім ён, у прыватнасці, заявіў, што свабода выказвання меркаванняў неабходна для любога грамадства і з'яўляецца краевугольным каменем любога свабоднага і дэмакратычнага грамадства.

 Ён адзначае, што артыкул 19 (3) Канвенцыі дапускае пэўныя абмежаванні свабоды выказвання меркаванняў, у тым ліку свабоду распаўсюджвання інфармацыі і ідэй, толькі ў той меры, у якой гэтыя абмежаванні прадугледжаны законам і толькі калі яны неабходны (a) для павагі правоў або рэпутацыі іншых асоб ; або (б) для абароны нацыянальнай бяспекі або грамадскага парадку (ordre public), здароўя або маральнасці насельніцтва. Нарэшце, любое абмежаванне свабоды выказвання меркаванняў не павінна быць празмерным па сваім характары, гэта значыць яно павінна быць найменш інтрузіўным сярод мер, якія могуць выконваць адпаведную ахоўную функцыю, і суразмернымі інтарэсам, якія абараняюцца. 

Камітэт нагадаў, што на дзяржаве ляжыць абавязак прадэманстраваць, што абмежаванні правоў аўтара ў адпаведнасці з артыкулам 19 Пакта былі неабходныя і суразмерныя.

Камітэт адзначыў, што ў выпадку Андрэева ​​забарона на распаўсюджванне друкаваных матэрыялаў, паколькі ў аўтара не было спецыяльнага дазволу Міністэрства інфармацыі, і накладанне на аўтара значнага штрафу выклікаюць сур'ёзныя сумневы адносна неабходнасці і суразмернасці абмежаванняў правоў аўтара ў адпаведнасці з артыкулам 19 Пакта. 

Камітэт зазначыў, што беларуская дзяржава не прывяла якіх-небудзь канкрэтных падстаў у падтрымку неабходнасці абмежаванняў, накладзеных на аўтара ў адпаведнасці з патрабаваннямі пункта 3 артыкула 19 Пакта. Яно таксама не прадэманстравала, што абраныя меры былі найменш дакучлівымі па сваім характары або суразмернымі інтарэсам, якія яно імкнулася абараніць. 

Камітэт палічыў, што ў абставінах справы Андрэева ​​абмежаванні, накладзеныя на аўтара, хаця і грунтаваліся на нацыянальным заканадаўстве, не былі апраўданы ўмовамі, выкладзенымі ў артыкуле 19(3) Пакта. Таму ён прыходзіць да высновы, што правы аўтара па артыкуле 19(2) Пакта былі парушаныя.

Такім чынам Камітэт, дзейнічаючы ў адпаведнасці з артыкулам 5 (4) Факультатыўнага пратакола, палічыў, што прадстаўленыя яму факты сведчаць аб парушэнні беларускімі ўладамі правоў Андрэева ​​згодна з артыкулам 19 (2) Пакта. 

Абавязкі Рэспублікі Беларусь як парушальніка права

У адпаведнасці з артыкулам 2(3)(а) Пакта дзяржава абавязана даць аўтару эфектыўны сродак прававой абароны. Гэта патрабуе ад Беларусі поўнай кампенсацыі ўрону Андрэеву, чые замацаваныя ў Пакце правы былі парушаны. 

У прыватнасці, прадаставіць пацярпеламу адэкватную кампенсацыю, у тым ліку пакрыць штраф і любыя судовыя выдаткі, панесеныя аўтарам у сувязі з унутраным разборам. Таксама дзяржаўныя органы Рэспублікі Беларусь абавязаны прыняць усе неабходныя меры для прадухілення такіх парушэнняў у будучым. 

Акрамя гэтага, Камітэт патрабаваў атрымаць ад дзяржавы-парушальніка, на працягу 180 дзён інфармацыю аб мерах, прынятых для рэалізацыі меркаванняў па справе Андрэева ​​і прапанаваў органам улады апублікаваць гэтае рашэнне і забяспечыць яго шырокае асвятленне ў СМІ. 

Віталь Кажух