Варта звярнуць увагу на тое, што ў публікацыі на сайце абласной газеты «Витебские вести» няма аніякіх падрабязнасцяў, у чым менавіта плануецца супрацоўніцтва на муніцыпальным узроўні.
Таксама варта мець на ўвазе, што ў Кітаі міжнарожная праваабарончая супольнасць таксама фіксуе выпадкі парушэнняў правоў чалавека. І яны падобныя да тых, пра якія шырока вядома ў Беларусі, дзе пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года тысячы людзей сталі ахвярамі арыштаў, катаванняў і пераследу, а незалежныя СМІ, апазіцыйныя палітычныя і праваабарончыя арганізацыі сталі аб'ектамі рэпрэсій.
У Кітаі тым часам таксама адбываюцца рэпрэсіўныя захады супраць грамадзянскай супольнасці, этнічных груп і меншасцяў. Прыклад - сітуацыя ў Сіньцзяне. Вядомыя факты масавых затрыманняў уйгураў і іншых мусульманскіх меншасцяў, для іх ствараюць так званыя «лагеры перавыхавання". Ёсць задакументаваныя сведчанні аб катаваннях, гвалтоўнай стэрылізацыі жанчын. Маюць месца разбурэнне мячэцяў і іншых культурных аб'ектаў. Яшчэ адзін прыклад - рэпрэсіі ў Тыбеце, дзе працягваецца палітыка прыгнечання тыбецкай ідэнтычнасці за кошт абмежавання і культурных практык. Легалізавана прымусовае перамяшчэнне дзяцей у інтэрнаты для навучання на кітайскай мове.
Такім чынам, вядзецца пра пагадненні паміж двума аўтарытарнымі сістэмамі кіраўніцтва, падкрэслівае юрыст: «Супрацоўніцтва паміж уладамі Беларусі і Кітая можа пацягнуць за сабой рызыкі, звязаныя з палітычнымі, эканамічнымі, прававымі і канкрэтнымі аспектамі. Ва ўмовах аўтарытарных рэжымаў у Беларусі і Кітаі такое пагадненне можа ўмацаваць рэпрэсіўныя практыкі і захаваць міжнародную крытыку».
Юрыст адзначае наступныя рызыкі:
Палітычныя рызыкі, умацаванне аўтарытарных рэжымаў.
-Супрацоўніцтва можа садзейнічаць абмену вопытам у галіне падаўлення іншадумства і кантролю над грамадствам, уключаючы тэхналогіі сачэння і цэнзуры.
- Кітайскія тэхналогіі назірання і кіравання народамі, такія як сістэмы апазнавання асоб і "сацыяльнага крэдыту", могуць быць інтэграваныя ў Беларусь, узмацняючы рэпрэсіі.
Эканамічнае супрацоўніцтва Беларусі і Кітая суправаджаецца рызыкамі, нестабільнасці з фінансавай залежнасцю, няроўнымі ўмовамі ўзаемадзеяння, адсутнасцю дадатковых выгод для беларускай эканомікі.
- Ёсць пагроза пазыковай залежнасці ў жорсткіх ўмовах крэдытавання. Кітай дае крэдыты з пастаяннымі працэнтнымі стаўкамі або з інтарэсамі выкарыстання кітайскіх падрадчыкаў і праектаў, што павялічвае выдаткі на рэалізацыю.
- У выпадку немагчымасці скарачэння даўгоў Беларусь можа страціць кантроль над стратэгічнымі актывамі, як гэта адбылося з іншымі краінамі (напрыклад, порт Хамбантота ў Шры-Ланцы).
Небяспека ў галіне права і закона.
-Супрацоўніцтва паміж Беларуссю і Кітаем у сферы, звязанай з заканадаўствам, можа паглыбіць любыя парушэнні правоў чалавека, аслабіць незалежнасць нацыянальнай прававой сістэмы і прывесці да юрыдычнай залежнасці ад аўтарытарнай практыкі.
-Магчыма ўзмацненне рэпрэсіўнага заканадаўства і апазычанне аўтарытарных мадэляў рэгулявання. Кітайская прававая сістэма захоўвае строгі кантроль над грамадзянскай супольнасцю, уключаючы законы, абмежаванні свабоды слова, сходаў і дзейнасці НДА.
- Беларусь можа пераняць кітайскі падыход да ўзмацнення кантролю над грамадзянамі ў рэгіёнах, які будзе выкарыстоўвацца для падаўлення свабод.
Віталь Віхура