Кожны беларус утварае да 400 кг адкідаў за год
Па розных ацэнках, штогод беларусы выкідваюць больш за тры мільёны тон сьмецьця – і гэта без уліку прамысловых адкідаў. Што цікава: з падвышэньнем матэрыяльнага дабрабыту прапарцыйна павялічваецца і колькасьць адкідаў, якія кожны з нас адпраўляе ў сьмецьцевы бак, а пасьля – на сьмецьцевы палігон. Кожны беларус пазбаўляецца ад 250 да 400 кг адкідаў штогод.
У Беларусі блізу 170 палігонаў цьвёрдых камунальных адкідаў і вялікая сетка міні-палігонаў. Іхняя агульная плошча перавышае 46 кв. км. – гэта як 6,5 тыс. футбольных палёў!
На лекцыі быў аншляг
Натальля Блышчык лічыць, што наяўнасьць вялікай колькасьці палігонаў – адзін з паказьнікаў неэфэктыўнай сыстэмы абыходжаньня з прадуктамі, таварамі і адкідамі. Як прафэсійны эколяг, Натальля мае запаветную мару: каб кожны жыхар краіны “рацыянальна выкарыстоўваў прыродныя рэсурсы”.
Што мы выкідаем і навошта пра гэта ведаць?
“Калі мы ведаем марфалёгію нашага сьмецьцевага кошыка, дык можам гэтым кіраваць”, – зазначае Натальля Блышчык.
Найперш мы выкідаем упакоўку, плястык і палімеры. Па сваёй масе яны складаюць усяго 10-12%, але па аб’ёме – значную частку.
30-40% нашага сьмецьця складаюць вільготныя арганічныя адкіды, якія можна кампаставаць. Прычым ня толькі ў прыватных дамах, але і ў кватэрах. Дарэчы, сярод слухачоў прысутнічалі дзьве жанчыны, якія ўжо робяць гэта ў сваіх гарадзкіх кватэрах. Сытуацыя ж з прамысловай перапрацоўкай гэтага віду адкідаў у Беларусі складаная – пакуль на стадыі пробных праектаў.
Куды рухацца далей?..
Нарошчваць спажываньне ці зьмяніць прыярытэты ў вобласьці абыходжаньня з адкідамі? Паводле экспэрта, ёсьць 4 варыянты абыходжаньня з адкідамі: выкінуць, спаліць, адправіць на перапрацоўку і – папярэдзіць іх утварэньне.
З трох мільёнаў тон адкідаў у Беларусі перапрацоўваецца толькі 20%. Што праўда, гэтая лічба расьце.
“Па падліках, гэты патэнцыял можа складаць нават 30-35%. І гэтага можам дасягнуць, калі людзі навучацца сартаваць сьмецьце”, – адзначыла выступоўца.
Як мяркуе Натальля Блышчык, улічыўшы досьвед эўрапейскіх краін, у якіх праблема з адкідамі ўзьнікла значна раней, Беларусь мае магчымасьць пазьбегнуць шмат якіх памылак.
Як справы з перапрацоўкай у Віцебскім рэгіёне
Амаль 1,2 млн. жыхароў Віцебскай вобласьці выкідаюць паўмільёна тон сьмецьця за год. 100 тыс. тон адкідаў перапрацоўваецца, астатнія 400 тыс. трапляюць на сьмецьцевыя палігоны.
Віцебск – адзіны горад у Беларусі, які ня мае сьмецьцесартавальнага заводу. Пабудаваць яго зьбіраюцца ў 2020 годзе, мяркуюць сартаваць 100 тыс. тон сьмецьця. Між тым колькасьць адкідаў у абласным цэнтры складае 300 тыс. тон за год.
Але самым эфэктыўным шляхам перапрацоўкі ёсьць не сартаваньне на прадпрыемствах, а збор другаснай сыравіны праз сыстэму стацыянарных ці перасоўных нарыхтоўчых пунктаў (на Віцебшчыне іх –190). У рэгіёне на сёньня перапрацоўваецца больш за 20 тыс. тон шкла, 9 тыс. тон палімераў, больш за 35 тыс. тон паперы, больш за 6 тыс.тон шынаў ды іншых рэчаў. Агулам – каля 75 тыс.тон.
Што рабіць кожнаму з нас?
- Цалкам адмовіцца ад таго, без чаго можна абысьціся.
- Зьменшыць спажываньне таго, без чаго абысьціся нельга.
- Замяніць аднаразовыя рэчы на трывалыя, шматразовыя.
- Здаваць адкіды на перапрацоўку.
- Не выкідваць ежу, рэшткі – кампаставаць.
Калі будзем кіравацца гэтымі простымі парадамі, паўплываць на зьмяншэньне колькасьці адкідаў зможа кожны з нас.
С. Горкі