Паводле рашэння Сенненскага райвыканкама № 1413, устаноўлена мінімальная колькасць працоўных дзён для ўдзелу беспрацоўных у аплатных грамадскіх работах у 2025 годзе:
люты - тры поўныя працоўныя дні;
сакавік - тры поўныя працоўныя дні;
красавік - пяць поўных працоўных дзён;
травень - сем поўных працоўных дзён;
чэрвень - дзевяць поўных працоўных дзён;
ліпень - дзесяць поўных працоўных дзён;
жнівень - дзесяць поўных працоўных дзён;
верасень - дзевяць поўных працоўных дзён;
кастрычнік - пяць поўных працоўных дзён;
лістапад - тры поўныя працоўныя дні;
снежань - тры поўныя працоўныя дні.
Паводле юрыста, рашэнне Сенненскага раённага выканаўчага камітэта ад 29 лістапада 2024 года № 1413 з'яўляецца правамерным і накіравана на рэалізацыю дзяржаўнай палітыкі ў галіне занятасці. Яно забяспечвае прававую аснову для арганізацыі аплатных грамадскіх работ у 2025 годзе і садзейнічае вырашэнню задач сацыяльнай абароны насельніцтва.
Аднак, ёсць і істотныя недахопы, якія могуць істотна паўплываць на рэалізацыю рашэння і правы беспрацоўных.
1. Адсутнасць незалежных прафсаюзаў
Праблема: Ва ўмовах спынення дзейнасці незалежных прафсаюзаў у Беларусі правы беспрацоўных на аб'яднанне і абарону сваіх інтарэсаў абмежаваныя. Гэта стварае дысбаланс у адносінах паміж наймальнікамі, дзяржавай і работнікамі.
Рызыкі:
- Адсутнасць незалежнага прадстаўніцтва пазбаўляе беспрацоўных магчымасці калектыўна абараняць свае правы, у тым ліку ў частцы аплаты працы, умоў працы і захавання заканадаўства.
-Гэта можа прывесці да злоўжыванняў з боку наймальнікаў або недастатковага кантролю з боку дзяржаўных органаў.
2. Адсутнасць грамадскага кантролю
Праблема: Рашэнне не прадугледжвае механізмаў грамадскага кантролю за арганізацыяй і выкананнем аплатных грамадскіх работ.
Рызыкі:
- Магчымыя выпадкі непразрыстага выкарыстання сродкаў, выдзеленых на грамадскія працы.
- Без грамадскага кантролю складана забяспечыць захаванне справядлівасці ў адносінах да беспрацоўных, уключаючы пытанні ўмоў працы і аб'ёму работ.
Рэкамендацыя: Распрацаваць механізм уцягвання грамадзянскай супольнасці (напрыклад, праз мясцовыя рады ці незалежныя назіральныя групы) у кантроль за арганізацыяй аплатных грамадскіх прац.
3. Адсутнасць указання ўзроўню аплаты працы
Праблема: Рашэнне не агаворвае ўзровень аплаты працы за грамадскія працы, што парушае прынцыпы празрыстасці і можа негатыўна адбіцца на інтарэсах беспрацоўных.
Рызыкі:
-Аплата працы можа быць прыніжанай, што зробіць грамадскія працы непрывабнымі і неэфектыўнымі як інструмент часовай занятасці.
Магчымыя выпадкі невыканання прынцыпу роўнай аплаты за роўную працу.
Рэкамендацыі:
1.Усталяваць у рашэнні мінімальны ўзровень аплаты працы за грамадскія працы, зыходзячы з мінімальнай заработнай платы, устаноўленай заканадаўствам.
2.Апублікаваць разлікі аплаты ў дадатку да рашэння, каб беспрацоўныя і наймальнікі мелі дакладнае ўяўленне аб узнагародзе.
4. Прапанова дадатковых мер
Адукацыйныя праграмы:
-У рамках грамадскіх работ прадугледзець навучанне новым навыкам або павышэнне кваліфікацыі беспрацоўных, што павысіць іх канкурэнтаздольнасць на рынку працы.
Гарантыі працоўных правоў:
-Устанавіць дакладныя гарантыі па ахове працы і ўмовах працы для ўдзельнікаў грамадскіх работ.
Маніторынг эфектыўнасці:
-Укараніць рэгулярныя справаздачы аб выніках грамадскіх работ і іх уплыве на зніжэнне беспрацоўя ў рэгіёне.
Такмім чынам, рашэнне мясцовых уладаў выкрывае істотныя недахопы ў арганізацыі грамадскіх работ у Сенненскім раёне, звязаныя з адсутнасцю незалежнага кантролю і абароны інтарэсаў беспрацоўных. Для павышэння эфектыўнасці і справядлівасці прапанаванага механізма занятасці неабходна прадугледзець:
- Мінімальны ўзровень аплаты працы.
- Механізмы кантролю за выкананнем работ (уключаючы грамадскі кантроль).
- Умовы, якія забяспечваюць абарону працоўных правоў беспрацоўных.
Гэтыя меры дадуць магчымасць збалансаваць інтарэсы дзяржавы, наймальнікаў і работнікаў.
Віталь Віхура