30 лістапада ў Жэневе на пасяджэнні 94-й сесіі Камітэта ААН па ліквідацыі расавай дыскрымінацыі пачнецца разгляд дакладу Беларусі аб выкананні Канвенцыі аб ліквідацыі ўсіх формаў расавай дыскрымінацыі. Праваабаронцы прадставяць Камітэту альтэрнатыўныя даклады. Дзяржавы-удзельніцы Канвенцыі аб ліквідацыі ўсіх формаў расавай дыскрымінацыі (КЛРД), а Беларусь ратыфікавала дакумент у 1969 годзе, абавязаны рэгулярна, кожныя два гады, прадастаўляць Камітэту даклад аб выкананні палажэнняў Канвенцыі. Камітэт, вывучыўшы даклад, выкладае дзяржаве-удзельніцы свае меркаванні і рэкамендацыі ў выглядзе "заключных заўвагаў". У наступныя гады дзяржава павінна прадставіць у Камітэт інфармацыю, акрамя іншага, і пра тое, якія меры былі прынятыя ў адпаведнасці з яго заўвагамі.
Папярэдні раз беларуская дзяржава справаздачылася перад Камітэтам у 2013 годзе, а цяпер прадстаўляе дваццаты - дваццаць трэці перыядычныя даклады. Камітэт прызначыў разгляд Беларусі на 30 лістапада - 1 снежня. Да гэтага часу незалежныя эксперты Камітэта правядуць сустрэчу з прадстаўнікамі грамадзянскай супольнасці, якія прадставяць сваю пазіцыю па некаторых палажэннях КЛРД.
- Прадстаўнікі грамадзянскай супольнасці падчас сустрэчы з супрацоўнікамі ААН у Жэневе.Фота: Human Constanta
Варта адзначыць, што да такой практыкі ўзаемадзеяння з Камітэтам праваабарончыя арганізацыі Беларусі звярнуліся ўпершыню. У кааліцыю па падрыхтоўцы альтэрнатыўнага дакладу ўвайшлі Беларускі Хельсінкскі Камітэт, Human Constanta, Ініцыятыва ФОРБ, Цэнтр экспертыз у галіне роўных правоў. Яны працавалі ў супрацоўніцтве з Хельсінкскім Фондам па правах чалавека і Беларускім Домам правоў чалавека імя Б. Звозскава.
Як адзначаецца ў альтэрнатыўнай «Справаздачы арганізацый грамадзянскай супольнасці аб выкананні Рэспублікай Беларусь Міжнароднай канвенцыі аб ліквідацыі ўсіх формаў расавай дыскрымінацыі», яе аўтары сканцэнтраваліся на тых палажэннях КЛРД, якія ў першую чаргу выклікаюць занепакоенасць.
Акрэсліўшы нацыянальныя заканадаўчыя рамкі прадухілення дыскрымінацыі, праваабаронцы адзначаюць адсутнасць у заканадаўстве, нягледзячы на папярэднія рэкамендацыі Камітэта, вызначэння расавай дыскрымінацыі ў адпаведнасці з артыкулам 1 КЛРД. Нароўні з адсутнасцю ў краіне ўсёабдымнага антыдыскрымінацыйнага заканадаўства і судовай практыкі па антыдыскрымінацыйных справах, гэта вельмі ўскладняе рэалізацыю прынцыпаў роўнасці і недыскрымінацыі.
У дакладзе адзначаецца існуючая практыка этнічнага прафілявання прадстаўнікоў ромскага насельніцтва з боку супрацоўнікаў органаў унутраных спраў, а таксама выкарыстанне дзяржаўнымі органамі і міліцыяй мовы варожасці ў дачыненні да рома. Таксама апісваецца становішча бежанцаў і асобаў без грамадзянства. Звяртаецца ўвага на тое, што ў нацыянальным заканадаўстве захоўваецца крымінальная адказнасць за арганізацыю або ўдзел у дзейнасці незарэгістраваных грамадскіх аб'яднанняў і рэлігійных арганізацый.
Аўтары дакумента выказалі шэраг рэкамендацый дзяржаве, якія варта прыняць да ўвагі Камітэту ў сваіх заключных заўвагах па выніках разгляду афіцыйнага дакладу.
Акрамя кааліцыйнага дакладу, у Камітэт па ліквідацыі расавай дыскрымінацыі накіраваны яшчэ адзін альтэрнатыўны даклад - «Ад торбы да турмы: заганны круг парушэння правоў рома ў Беларусі», ён заснаваны на матэрыялах, сабраных супрацоўнікамі АДЦ «Мемарыял» падчас палявой місіі ў Беларусі ўвосень 2017 года, і падрыхтаваны пры ўдзеле Міжнароднага цэнтра грамадзянскіх ініцыятыў «Наш дом».
Нагадаем, праца 94-й сесіі Камітэта ААН па ліквідацыі расавай дыскрымінацыі працягнецца да 8 снежня.