У Сацыяльна-інфармацыйную ўстанову «ТаймАкт» звярнулася Лідзія Кавалёва – маці асуджанага Аляксандра Кавалёва, які змяшчаецца зараз у папраўчай калоніі №5. Што адбылося?

Папраўчая калонія #5 (Івацэвічы). Фота: А. Пасталоўскі.

Аляксандр Кавалёў быў затрыманы 9 кастрычніка 2016 года супрацоўнікамі крымінальнага вышуку Лагойскага РАУС у сябе на лецішчы па падазрэнні ў здзяйсненні злачынства. Сам Аляксандр не спрабаваў хавацца ад следства. У далейшым у лісце да сваёй маці ён апісваў, што адбылося ў кабінеце супрацоўнікаў крымінальнага вышуку:

«... у мяне ў той момант рукі ўжо зацяклі ад таго, што былі зашпілены ззаду. Я ім казаў: перашпіліце наперад, а яны: давай кажы, так як ім было патрэбна. Я ім распавёў, як было. Яны мне не паверылі і раззлаваліся. Адзін з траіх ударыў кулаком – далонню мяне па галаве два разы на вуха. У гэты момант у мяне галава закружылася, і я ўпаў з крэсла на падлогу. Колькі я праляжаў – не памятаю, можа дзесяць хвілін, можа, дваццаць ... не ведаю. Потым мяне паднялі, адну руку адшпілілі і хацелі зашпіліць кайданкі, каб я апынуўся ў позе "ластаўкі". Але ў мяне не сышліся рукі, і адзін з іх ударыў мяне па спіне ў раёне паясніцы. Я зноў упаў ... »

З моцным болем у спіне і з правым вухам, якое не чуе, Аляксандр апынуўся ў камеры ІЧУ Лагойскага РАУС. Ацяплення ў ёй не было на працягу амаль трох сутак. Акрамя гэтага, калі следчыя аглядалі аўтамабіль Кавалёва, самога яго ў гэты час трымалі на вуліцы ў адным швэдры. Калі ў адзін з гэтых дзён Аляксандра наведаў супрацоўнік пракуратуры раёна, ён паскардзіўся яму на збіццё і катаванні холадам. Рэакцыі не было.

Фота: Reuters

Пазней арыштаванага вывезлі для правядзення экспертызы ў бальніцу. Але пасля вяртання ў Лагойск 22 лістапада Аляксандр Кавалёў без верхняй вопраткі быў на трое сутак змешчаны ў халоднае памяшканне ІЧУ. Для таго, каб сагрэцца, іншыя асуджаныя ў зімовай вопратцы займаліся фізічнымі практыкаваннямі. Некалькі разоў да Кавалёва выклікалі хуткую дапамогу, якая ставіла яму абязбольвальныя ўколы. Кавалёў адчуваў сур'ёзныя болі ў спіне, а таксама глухату на правае вуха. Аляксандр скардзіўся на гэта супрацоўніку аддзела следчага камітэта па Лагойскім раёне. І зноў рэакцыі не было.

Таксама Лідзія Кавалёва распавяла, што 23 лістапада прывезла сыну цёплую вопратку. Яе прынялі, і змясцілі ў камеру захоўвання, а маці праз некаторы час прынеслі восеньскія рэчы сына. Гэта значыць, што ў гэты час Аляксандр заставаўся ў халоднай камеры практычна ў адной ніжняй бялізне.

Усё гэта прывяло да цяжкіх наступстваў. 24 лістапада 2016 года Аляксандр Кавалёў з раніцы не змог устаць на праверку, бо ў яго развіўся параліч ніжняй часткі цела. Зноў была выкліканая хуткая дапамога, якая даставіла Кавалёва ў 5-ю гарадскую бальніцу г. Мінска з дыягназам: «востры ачагавы міэліт, індукаваны пераахаладжэннем, з выяўленым ніжнім пірамідным парапарэзам і ПФТО па цэнтральным тыпе (затрымка мачы). Востры рыніт, правабаковы экссудатыўны сярэдні атыт».

Пры гэтым на момант затрымання (9 кастрычніка) ў Аляксандра Кавалёва не было праблем са слыхам, а таксама з паралічам ног. Гэта пацвярджаецца дакументамі медыцынскіх камісій пры допуску яго да працы сантэхнікам і да кіравання аўтамабілем.

Па расказах маці, у бальніцы Аляксандра прыкавалі да ложка за дзве рукі і адну нагу. Гэта фактычна прывяло да кішэчнай непраходнасці, лекары бальніцы ледзь выратавалі яго.

Потым міліцыянты спрабавалі змясціць Аляксандра ў следчы ізалятар турмы № 8, але там адмовіліся прымаць яго з-за стану здароўя.

Пазней Аляксандра ўсё ж даставілі ў СІЗА, а праз некаторы час – і на судовае разбіральніцтва. Адзначаецца, што Аляксандра прыносілі ў залу суда на коўдры, і пры гэтым ён адчуваў жорсткія болю.

Ілюстратыўнае фота

Лідзія Кавалёва яшчэ з восені 2016 гады спрабавала падняць пытанне аб незаконнасці дзеянняў, якія здзяйсняюцца супраць яе сына. Яна звярталася ў Савет Бяспекі і ў Генеральную пракуратуру краіны, а таксама была ў Адміністрацыі Прэзідэнта. Вынік, адзначае яна, адзін: матэрыялы зноў і зноў вярталіся ў Лагойск. Неаднаразова прымаліся рашэнні аб адмове ва ўзбуджэнні крымінальнай справы і аб адмене гэтых пастаноў.

Нядаўна Лідзія Кавалёва ў чарговы раз звярнулася да кіраўнікоў рэспубліканскіх праваахоўных органаў. У прыватнасці, яна заявіла аб фальсіфікацыі і падробцы некаторых дакументаў. Напрыклад, не супадаюць дадзеныя ў эпікрызе з 5-й бальніцы, які знаходзіцца ў крымінальнай справе Аляксандра, і эпікрызе, высланым нядаўна бальніцай па запыце маці. Там маюцца разыходжанні ў абставінах паступлення ў клініку, у тэрмінах лячэння, у дыягназах. Акрамя таго, у абодвух эпікрызах пазначана прозвішча лекара - Кабяк М.М., але пры гэтым на дакуменце, далучанага да справы, стаіць пячатка зусім іншага доктара.

Маці Аляксандра лічыць, што мае дастаткова доказаў аб катаваннях і знемажэннях яе сына.

Юрыст Праваабарончага цэнтра "Вясна" Павел Сапелка адзначае, што ў падобнай сітуацыі неабходна звярнуцца з заявай на імя начальніка падраздзялення Следчага камітэта ў самыя кароткія тэрміны:

«Я не бяруся сцвярджаць, што праведзенай праверкай абавязкова б ўсталявалі падставы для ўзбуджэння крымінальнай справы і правялі б расследавання – таму што ў нас гэта нячаста здараецца. Але ва ўсякім выпадку была б праведзена хоць нейкая праверка і былі б зафіксаваны цялесныя пашкоджанні, калі яны мелі месца. На жаль, чым пазней адбываецца зварот па абарону да дзяржавы, чым менш шанцаў, што гэтая абарона будзе эфектыўнай».

Калі затрыманы чалавек не можа з-за якіх-небудзь абставінаў напісаць заяву (напрыклад, у яго няма асадкі, а яе не выдаюць супрацоўнікі ІЧУ альбо СІЗА), гэта варта зрабіць сваякам.

«Яны павінны заявіць пра тое, што іх родны чалавек стаў ахвярай жорсткага абыходжання і злачынства, – адзначае Павел Сапелка. – Хоць у беларускім заканадаўстве і няма канкрэтнага артыкула, які б караў за прымяненне катаванняў або жорсткага і бесчалавечнага абыходжання, аднак ёсць крымінальны артыкул, які карае за перавышэнне службовай асобай сваіх паўнамоцтваў».

Звяртацца ў Следчы камітэт трэба і ў выпадках, калі чалавек падазрае фальсіфікацыю дакументаў. Ці дапушчальна тое, што эпікрызы могуць не супадаць паміж сабой? Павел Сапелка на гэтае пытанне адказаць не можа, аднак юрыст падкрэслівае:

«Для гэтага як раз-такі і ёсць праверка, якую павінен правесці следчы па заяве аб здзяйсненні злачынства ў адносінах да гэтага чалавека. Ён павінен разабрацца і зрабіць высновы: бо адно, калі гэта была проста памылка ў афармленні медыцынскай дакументацыі, і зусім іншае – калі гэтая «памылка» мела на мэце заблытаць сляды нейкіх парушэнняў».

Крыніца: Аляксандра прыносілі ў залу суда на коўдры, і пры гэтым ён адчуваў жорсткія болі