Пакуль улады Віцебскага раёну адмаўляюцца прызнаваць урочышча Хайсы месцам масавых расстрэлаў 1930-х гадоў, грамадзкія актывісты ўшаноўваюць памяць забітых памагатымі сталінскага рэжыму. На цяперашні момант у лесе ўсталяваныя 33 крыжы памяці.

Галоўнае ўпраўленьне юстыцыі Віцебскага аблвыканкаму адмовілася зарэгістраваць гісторыка-асьветніцкае грамадзкае аб’яднаньне “Хайсы”. Падставай для адмовы сталі шматлікія, паводле ацэнкі чыноўнікаў, парушэньні, якія дапусьцілі заяўнікі пры афармленьні рэгістрацыйных дакумэнтаў.

У межах кампаніі «Тыдзень супраць сьмяротнага пакараньня» ў вёсцы Стаўры, што пад Воршай, прайшла тэматычная дыскусія «Масавыя рэпрэсіі і сьмяротнае пакараньне». Партыйныя і грамадзкія актывісты Аршанскага рэгіёну, журналісты і праваабаронцы зь Менску і Віцебску, сваякі рэпрэсаваных і проста неабыякавыя грамадзяне абмеркавалі праблему сьмяротнага пакараньня ў Беларусі.

У межах тыдня супраць сьмяротнага пакараньня, які ладзіцца ў Беларусі з ініцыятывы праваабарончага цэнтру “Вясна” з 5 па 10 кастрычніка, мы правялі невялікую апытанку сярод віцебчукоў. “Асабіста вы – за альбо супраць сьмяротнага пакараньня”? На гэтае пытаньне адказалі выпадковыя мінакі на праспэкце Перамогі ў Віцебску.

З 5 па 10 кастрычніка праваабарончая супольнасьць Беларусі ладзіць традыцыйны тыдзень супраць сьмяротнага пакараньня. І хаця Віцебская вобласьць зьяўляецца адзінай ў краіне, дзе цягам апошніх дзесяці гадоў ніводзін чалавек ня быў прысуджаны да найвышэйшай меры пакараньня, праблема сьмяротнага пакараньня стаіць тут ня менш востра, чымся ў іншых рэгіёнах.

У Воршы распрацоўваецца новы генэральны плян, які вызначыць, якім будзе горад да 2030 году. Сярод прапанаваных архітэктарамі пунктаў ёсьць і скандальны: плянуецца пабудаваць дзьве дарогі, якія пройдуць наўпрост па месцах масавых сталінскіх расстрэлаў на Кабыляцкай гары і каля Магілёўскай шашы.

23 верасьня сябры ініцыятывы “Хайсы” за кошт уласных сродкаў і ахвяраваньняў неабыякавых грамадзянаў на ўскрайку расстрэльнага лесу непадалёк ад вёсак Хайсы і Дрыкольле ва ўшанаваньне памяці забітых там беларусаў усталявалі тры мэталёвыя крыжы.

Сябры гісторыка-асьветніцкага грамадзкага аб'яднаньня «Хайсы» падалі ў галоўнае ўпраўленьне юстыцыі Віцебскага аблвыканкаму неабходныя для рэгістрацыі дакумэнты.

24 ліпеня ў памяць старшыні калгасу «Заклік» Антона Рамашкі зь вёскі Рашоткі Віцебскага раёну, Бараўлянскага с/с да мэмарыяльнага крыжа ва ўрочышчы Хайсы актывісты прымацавалі шыльду з надпісам: «Рамашка Антон Іванавіч. Бязьвінная ахвяра сталінскага тэрору».

Цягам тыдня сябры грамадзкай ініцыятывы «Хайсы» ўсталявалі ў лясным масіве побач з аднайменнай вёскай 16 крыжоў у памяць ахвяраў сталінскага рэжыму. Ініцыятыву актывістаў падтрымалі і неабыякавыя мясцовыя жыхары, якія даўно ведалі пра расстрэлы людзей у другой палове 30-х гадоў мінулага стагодзьдзя ля вёсак Хайсы і Дрыкольле.