У 2017 годзе спаўняецца 80 гадоў гэтак званаму «Вялікаму тэрору», які наўпрост зьвязаны з асобай Сталіна. Сталін даўно сканаў, але памяць ахвяраў сталінізму па-ранейшаму не ўшаноўваюцца. Віцебская грамадзянская ініцыятыва «Хайсы» шукае ў ваколіцах гораду месцы пахаваньняў рэпрэсаваных і вяртае грамадзтву забытыя сьведчаньні нашай трагічнай гісторыі. Наш карэспандэнт пагутарыў з кіраўніком ініцыятывы «Хайсы» Янам Дзяржаўцавым.

14 лютага прайшло чарговае паседжаньне аргкамітэту па стварэньні грамадзянскай ініцыятывы «Хайсы». Грамадзкія актывісты прыгадалі зьдзейсьненае за 2016 год і склалі плян працы на найбліжэйшы час.

У лістападзе Паставы наведала польская дэлегацыя на чале з кіраўніком Упраўленьня па справах вэтэранаў і рэпрэсаваных Янам Юзафам Каспшыкам. Зь ім былі дырэктар габінэту кіраўніка Ўпраўленьня Яцэк Палянчык, дараднікі кіраўніка Кшыштаф Вайцяхоўскі і Ян Срока, часовы павераны ў справах Польшчы ў Беларусі Міхал Хабрас, трэці сакратар Консульскага аддзелу Амбасады Рэспублікі Польшча ў Беларусі Адам Качынскі.

Малітва за нявінных ахвяраў масавых расстрэлаў 30-х гадоў XX ст. прайшла 8 лістапада ў лесе каля вёскі Паляі Віцебскага раёну. Увечары моладзь віцебскай каталіцкай парафіі Сьвятога Духа разам з ардынарыем Віцебскай дыяцэзіі Алегам Буткевічам і некалькімі сьвятарамі прыбылі на мэмарыял пад Паляямі, каб ушанаваць памяць тых, хто недалёка ад гэтага месца знайшоў апошні спачынак.

4 лістапада актывісты зь Віцебску ўсклалі жалобны вянок на магілу на вайсковым пахаваньні №4429. Яны ўпэўненыя, улады перапахавалі тут парэшткі ахвяраў сталінскіх рэпрэсіяў, і абураныя тым, наколькі ў нязручным для наведваньня месцы знаходзіцца месца апошняга спачыну забітых нявінных людзей.

У дзень памінаньня продкаў 2 лістапада ў прыгарадзе Полацку адбылося дзьве памінальныя службы каля памятных крыжоў, усталяваных у паселішчах Струньне і Бельчыца.

Гісторык Юрка Копцік правёў для жыхароў Воршы экскурсію па лесе на вуліцы Магілёўскай, дзе камуністы зьнішчалі людзей.

Напярэдадні восеньскіх Дзядоў, 31 кастрычніка, сябры партыі БНФ наведалі народны мэмарыял, створаны побач зь вёскай Паляі ва ўшанаваньне ахвяраў сталінскіх рэпрэсіяў.

28 кастрычніка ў Вераб’ёвым лесе, што пад Віцебскам, сябры грамадзянскай ініцыятывы «Хайсы» зладзілі чарговую талаку на месцы пахаваньня беларусаў, рэпрэсаваных за часам Сталіна ў 30-я гады мінулага стагодзьдзя.

Надоечы грамадзкасьць даведалася, што парэшткі 172 чалавек, знойдзеныя ў лесе пад Хайсамі, з вайсковымі ўшанаваньнямі былі перапахаваныя на воінскім мэмарыяле станцыі Лосьвіда. Улады пераконваюць: людзі загінулі за часам Другой сусьветнай вайны. Пракамэнтаваць падзею мы папрасілі кіраўніка грамадзянскай ініцыятывы «Хайсы», краязнаўцу Яна Дзяржаўцава.